Nauwe korfslak in het nauw?

De Voorzieningenrechter van de Rechtbank Den Haag heeft op 1 mei jongstleden een bouwvergunning geschorst omdat mogelijk een Nauwe korfslak op de bouwlocatie verblijft. Hij schorst de bouwvergunning, omdat de Nauwe korfslak op het perceel aanwezig kan zijn en daarom mogelijk een ontheffing op grond van de Wnb nodig is (ECLI:NL:RBDHA:2024:6509). 

Of deze conclusie door de rechter een juridisch juiste is kan worden betwist: de Nauwe korfslak geldt in Nederland niet als een bij AMvB aangewezen beschermde soort, waarvoor een omgevingsvergunningsplicht geldt. Terwijl hij wel op de lijst van bedreigde soorten (Rode lijst) staat! 

Toch is het goed dat meer rekening wordt gehouden met de Nauwe korfslak. Het is een soort die voorkomt in het duingebied en waarvoor (dat is het kromme van de Nederlandse wet) wel Natura2000 gebieden moeten worden aangewezen. Binnen Natura2000 geldt dus wel extra bescherming voor de soort. 

Buiten Natura2000 is hij eigenlijk alleen beschermd door de specifieke zorgplicht voor soorten, die is neergelegd in art. 11.27 van het Bal. Op grond van de zorgplicht heeft degene die een activiteit verricht, waaruit nadelige gevolgen voor in het wild levende dieren en planten kunnen voorkomen, een onderzoeksplicht. Hij moet onderzoek doen naar de effecten op soorten die op de locatie voorkomen. Voorafgaand aan het verrichten van de activiteit moet op grond van deze bepaling worden nagegaan of er aanwijzingen zijn voor de aanwezigheid van, bijvoorbeeld, bijlage II, IV-soorten of V soorten van de Habitatrichtlijn, op de locatie waar de activiteit wordt verricht, of in de directe nabijheid van die locatie. Er zou een omgevingsscan van de locatie moeten zijn gemaakt en het terrein zou daarvoor moeten worden onderzocht. Ook zouden op grond van de zorgplicht alle passende preventieve maatregelen moeten worden getroffen om nadelige gevolgen voor in het wild levende planten en dieren te voorkomen. 

Het is juist voor soorten als de Nauwe korfslak dat de specifieke zorgplicht van art. 11.27 Bal relevante bescherming toevoegt: de slak is niet bij AMvB aangewezen als beschermde soort, maar wel kwetsbaar. Nederland is ook in Europees perspectief van belang voor deze soort, zie ook de plaatsing op bijlage II van de Habitatrichtlijn. Het zou daarom goed zijn als de voor de adequate bescherming van de soort relevante provincies een maatwerkregel, als uitwerking van de specifieke zorgplicht, zouden maken voor de bescherming van de Nauwe korfslak. Op grond van art. 11.29 van het Bal kunnen provincies de zorgplicht van art. 11.27 in hun omgevingsverordening ‘verbijzonderen’ naar binnen hun grondgebied specifiek kwetsbare natuurwaarden. Via een maatwerkregel zou dan kunnen worden voorgeschreven op welke wijze en in welke situaties ecologisch onderzoek naar het voorkomen van deze soort zou moeten worden gedaan. Ook zou op voorhand inzicht kunnen worden gegeven in te nemen preventieve maatregelen ten bate van de soort.